çeşitli dillerin romanizasyonunda çok çeşitli telaffuzları temsil eden ünsüz ikilisi.
mesela almanlar için genizden gelen bir /h/'yı temsil ederken, fransızlar için /ş/ ünsüzünü temsil edebiliyor. doğu asya dillerinin romanizasyonu çoğunlukla ingilizler tarafından yapıldığı için de, bu dillerde de ingilizce ile aynı şekilde (/ç/) kullanılıyor.
ispanyol alfabesinde bile yer bulmuş kendisine. a, b, c, ch, d diye gidiyormuş 1994'e kadar adamların alfabesi. sonra "bu böyle olmaz" deyip kaldırmışlar alfabeden.