Kısaltması "porno" olan, yetişkinlerde cinsel uyarılma amacıyla gerçekleştirilen, cinsel konu tasviri.
Pornografi; dergiler, sanat, edebiyat, fotoğrafçılık, ses, film, animasyon ve video oyunları dâhil olmak üzere çeşitli ortamlarda sunulabilmektedir. Yetişkinlere uygun içeriğin "pornografi" veya "erotizm" olarak sınıflandırılıp sınıflandırılmayacağı konusunda genellikle belirsiz bir ayrım söz konusudur.
Toplumlardaki bazı gruplar uzun zamandır cinsel tasvirleri zararlı olarak kabul eder ve bunların, müstehcenlik yasaları uyarınca bastırılmasını engellemeye çalışır, sansürlenmesini ister veya yasa dışı hâle getirmeye çalışırlar. Bu tür gerekçeler ve hatta pornografinin tanımı çeşitli tarihsel, kültürel ve ulusal bağlamlarda farklılık göstermiştir. 19'uncu yüzyılın sonlarında Thomas Edison'ın (1) Amerika Birleşik Devletleri'nde bir öpücüğü tasvir eden bir filmi müstehcen olarak kınandı, Eugene Pirou'nun (2) filmi "Bedtime for the Bride" (1896, Türkçeye "Gelin için Yatak Vakti" olarak çevirebiliriz.) Fransa'da olumlu karşılandı. 20'nci yüzyılın ortalarından itibaren Batı dünyasında cinselliğe yönelik toplumsal tutumlar daha yumuşak hâle geldi ve müstehcenliğin yasal tanımları daha sınırlı hâle geldi. 1969 senesinde Andy Warhol'ın (3) filmi "Blue Movie", müstehcen seksi tasvir eden ve Amerika Birleşik Devletleri'nde geniş bir tiyatro gösterimi alan ilk film oldu. Bunu, birçok yüksek kaliteli pornografik filmin, ana kültürün bir parçası hâline geldiği bir dönem olan "Pornonun Altın Çağı" (4) dönemi izledi.
20'nci yüzyılın ikinci yarısında ev videolarının ve internetin tanıtılması, şu anda yılda milyarlarca dolar üreten porno endüstrisinin dünya çapında büyümesine yol açtı. 2001 senesinde yalnızca Amerika Birleşik Devletleri'nde ticarileştirilmiş pornografinin geliri 2,5 milyar Amerikan dolarının üzerindeydi, bu, çeşitli medya ve ilgili ürün ve hizmetlerin üretim maliyetlerini içeriyordu. 2006 senesinde dünya çapındaki pornografi gelirinin 97 milyar dolar olduğu tahmin edilirken sadece Amerika Birleşik Devletleri'nin gelirinin 10-12 milyar dolar civarı olduğu tahmin ediliyordu. Amerika Birleşik Devletleri'ndeki pornografi endüstrisi, üretim ve destek personeli ile birlikte binlerce sanatçıyı istihdam eder ve kendi endüstri yayınlarına, ticaret birliğine ve ödül törenlerine sahiptir. Endüstri, ana basından, özel kuruluşlardan, devlet kurumlarından ve siyasi kuruluşlardan büyük ilgi görmektedir. 2020'lerde ahlaki değerleri hiçe sayan yükleyiciler (İngilizce: unscrupulous uploaders) tarafından yüklenen içerikleri barındıran popüler pornografik siteler ve siber seks kaçakçılığı sorunları bildirilmişti.
***
"Pornografi" kelimesi iki eski Yunanca kelimenin bir araya gelmesinden oluşur: πόρνη ("fahişe" anlamında, "pórnē", "satın alınmak", "satmak" ile ilgili olarak "pernanai", "pie" kökünden "per-", "teslim etmek", satılan bir kişi kavramını ima eder) ve γράφειν ("gráphein", "bir yazı, kayıt veya açıklama"). Bu nedenle "fahişelerin veya fuhuşun tasviri" anlamına gelir (πορνεία porneía).
Kelimenin Yunancadaki ilk kullanımı için herhangi bir tarih bilinmemektedir. Yunancada bulunabilecek en eski onaylanmış, en alakalı kelime "πορνογράφος" (pornográphos) kelimesidir.
Modern Yunanca "pornographia" kelimesi (πορνογραφία), Fransız pornografisinin yeniden doğuşudur. Kelime, 1800'lerde Fransızcada "pornographie" şeklinde kullanılıyordu ve bilinen bir kelime olarak 1857 senesine kadar İngilizceye girmedi. İlk başlarda klasik bilim insanları tarafından "rahatsız edici olmayan bir terim" olarak tanıtıldı ancak anlamı zamanla "sanatta ve edebiyatta sakıncalı veya müstehcen her materyali" içerecek şekilde hızla genişletildi. 1864 senesinde Webster's Dictionary (5) kelimeyi "ahlaksız bir resim" (a licentious painting) olarak tanımladı.
Bazen "pornografi" kelimesi ile eş anlamlı olarak kullanılan, daha kapsayıcı bir kelime olan "erotica" kelimesi, şehveti ve cinsel aşkı ifade eden "ρρως" (érōs) kelimesinden türetilen eski Yunanca "ρρωτικός" (erōtikós) kelimesinin dişil biçiminden türetilmiştir. Kelime, günlük konuşmada yani resmî olmayan dilde genellikle "porno" olarak kısaltılır.
Türkçeye ise Fransızcadan geçmiştir. Fransızcası "pornographie" şeklindedir.
***
Pornografinin çeşitleri de vardır. Onlar ise şunlardır: alternatif pornografi (6), amatör pornografi (7), esaret pornografisi (8), etnik pornografi (9), fetiş pornografisi (10), grup seks (11), gerçeklik pornografisi (12), parodi pornografisi (13), transseksüel pornografisi (14) ve cinsel yönelime dayalı pornografi. "Cinsel yönelime dayalı pornografi" çeşidi ise kendi içinde alt çeşitlere ayrılır: gey pornografisi (15), lezbiyen pornografisi (16) ve biseksüel pornografisi (17).
***
Genellikle pornografik materyali belirtmek için kullanılan "XXX" ifadesi: i.ibb.co/...
Bir şarap içme bardağının üstünde yer alan erotik bir sahne, MÖ 510 civarları, Attikalılar'a (18) ait: i.ibb.co/...
"Doggy style" seks pozisyonunu tasvir eden bir gaz lambası yapıtı: i.ibb.co/...
Bir pornografik film için sahne çekmeye hazırlanan iki oyuncu: i.ibb.co/...
▬▬▬▬▬▬▬▬▬▬▬▬▬▬▬
Dipnotlar:
1) 11 Şubat 1847 tarihinde doğan, 18 Ekim 1931 tarihinde vefat eden Amerikalı bir mucit ve iş insanı.
2) 26 Eylül 1841 tarihinde doğan, 30 Eylül 1909 tarihinde vefat eden Fransız bir fotoğrafçı ve film yapımcısı.
3) 6 Ağustos 1928 tarihinde doğan, 22 Şubat 1987 tarihinde vefat eden, "popüler sanat" (İngilizce: pop art) olarak bilinen görsel sanat akımının önde gelen isimlerinden biri olan Amerikalı bir görsel sanatçı, film yönetmeni ve yapımcı.
4) Ticari Amerikan pornografisinde müstehcen filmlerin, ana akım sinemalardan, film eleştirmenlerinden ve genel olarak halktan olumlu ilgi gördüğü, 1969 senesinden 1984 senesine kadar süren 15 senelik bir dönem. İngilizcesi "Golden Age of Porn" şeklindedir.
5) 19'uncu yüzyılın başlarında Amerikalı sözlükbilimci Noah Webster (1758-1843) tarafından düzenlenen İngilizce sözlüklerinin yanı sıra Webster'ın anısına yapılmış çok sayıda alakalı veya alakasız sözlüklerden biri.
6) Gotik kültürünü (goths), punk kültürünü (punks), emo kültürünü (emos), scene kültürünü (scenes), skate punk kültürünü (skaters) benimseyenler veya rave partileri ve genellikle küçük ve bağımsız web siteleri veya film yapımcıları tarafından üretilen bir pornografi çeşidi. İngilizcesi "alternative pornography" şeklindedir. "Alternative porn", "alt porn", "alternaporn" ve "alt" olarak da bilinir.
7) Ücret ödemeden performans gösteren modellerin, aktörlerin veya profesyonel olmayanların veya bu materyalin tek ücretli modelleme işi olmadığı aktörlerin yer aldığı bir pornografi çeşidi. İngilizcesi "amateur pornography" şeklindedir.
8) Fotoğraflar, hikâyeler, filmler veya çizimler kullanılarak cinsel esaret veya diğer BDSM faaliyetlerinin tasviri. İngilizcesi "bondage pornography" şeklindedir.
9) Belirli etnik grupların sanatçılarını veya ırklararası cinsel aktivite tasvirlerini içeren bir pornografi çeşidi. İngilizcesi "ethnic pornography" şeklindedir.
10) Cansız bir nesneye veya cinsel organ (genital) olmayan bir vücut kısmına karşı saplantı derecesinde duyulan cinsel istek. İngilizcesi "fetish pornography" şeklindedir. "Sexual fetishism" ve "erotic fetishism" olarak da bilinir.
11) İki veya daha fazla kişiyi içeren bir cinsel aktivite. İngilizcesi "group sex" şeklindedir.
12) Genellikle "cinéma vérité" tarzında çekilen sahnelerin, cinsel karşılaşmalardan önce kurulduğu ve bunlardan önce geldiği bir pornografi çeşidi. İngilizcesi "reality pornography" şeklindedir.
13) Yapım hikâyesinin veya olay örgüsünün temelinin, ana akım bir televizyon şovunun, uzun metrajlı bir filmin, bir halk figürünün, bir video oyununun veya edebî eserlerin parodisi olduğu bir pornografi çeşidi. İngilizcesi "porn parody" şeklindedir.
14) Transseksüel aktörlerin yer aldığı bir pornografi çeşidi. İngilizcesi "transgender pornography" şeklindedir.
15) Erkekler arasında geçen bir pornografi çeşidi. İngilizcesi "gay pornography" şeklindedir.
16) Kadın kadına cinsellik anlamına gelen lezbiyenliğin tasvir edildiği bir pornografi çeşidi. İngilizcesi "lesbian pornography" şeklindedir.
17) Birbirleri ile cinsel ilişkide bulunan birden fazla erkeği ve en az bir kadını tasvir eden bir pornografi çeşidi. İngilizcesi "bisexual pornography" şeklindedir.
18) Yunanistan'ın başkenti Atina (Yunanca: Αθήνα, Antik Yunanca: Ἀθῆναι, İngilizce: Athens) kentini ve kırsalını kapsayan tarihî bölge Attika (Yunanca: Αττική, Antik Yunanca: Attikḗ veya Attikī́, İngilizce: Attica) bölgesinden olan insanlar.