-
xiii ve xiv. yüzyıl aralığında anadolu ve kafkas türk toplulukları arasında sözlü olarak söylenegelen 12 adet hikayeden oluşan bir söylenceler bütünüdür. bu sözlü gelenek ürünü hikayeler, xv ve xvi. yüzyılda yazıya geçirilip günümüze değin ulaşması sağlanmıştır. erken islami dönem ürünleri sayıldığından şamanist(?), gök tanrı inançlarından bolca unsur bulunur.
hikayelerdeki olağanüstü olayların yanında gerçeğe yakın hatta gerçek olabilme ihtimali olan olaylar iç içe verilmiştir. hikayelerde tema genel olarak kahramanlık, birlik gibi gözükse de öğüt verme ağır basar. yaşananlar üzerine ortaya çıkan dede korkut, ak sakallı bir erendir. aynı zamanda eski alplerdendir. -
(bkz: dirse han oğlu boğaç han)
(bkz: salur kazan'ın evinin yağmalanması)
(bkz: kam büre oğlu bamsı beyrek)
(bkz: kazan bey'in oğlu uruz bey'in esir düşmesi)
(bkz: duha koca oğlu deli dumrul)
(bkz: kanglı kocaoğlu kan turalı)
(bkz: kazıklı koca oğlu yigenek)
(bkz: basat'ın tepe gözü öldürmesi)
(bkz: begil oğlu emren)
(bkz: uşun koca oğlu segrek)
(bkz: salur kazan'ın oğlu urul'u kurtarması)
(bkz: beyrek'in ölmesi)
şeklinde sıralanmış 12 adet destandan oluşur.