wikipedia'da "moskova tiyatro rehine krizi " olarak geçen olay. ingilizceden birebir çevirince biraz düşük olmuş. "nord-ost siege" olarak da geçen olay. moderasyon dilerse bu ikisinden herhangi birine de değiştirebilir başlığı.
ikinci rus-çeçen savaşı'nın sürdüğü dönemde, 50 kadar çeçen ayrılıkçı tarafından moskova'daki dubravka tiyatrosu'na yapılan baskın sonucu yaklaşık 850 kişinin 23 ekim 2002 günü rehin alınmasıyla başlayan rehine krizidir. saldırıyı yapanların talebi rusya'nın bir hafta içinde çeçenistan'dan çekilmesi ve savaşı sonlandırması idi.
burada birkaç noktaya değinmek lazım:
putin'in henüz ilk yılları ve daha önce denizaltı kazası sırasındaki davranışları nedeniyle tepki almıştı.
o dönemler, çeçenistan'la uzun yıllar devam eden gerginlik dolayısıyla bu tarz olaylar ve bombalamalar bıktırıcı derecede yaşanmaktaydı.
1995'te birinci rus-çeçen savaşı sırasında şamil basayev önderliğinde bir grup çeçen ayrılıkçı bir hastane baskını yapmış, burada çok sayıda rehine almış, ve üçüncü günün sonunda yetkililer güvenlik güçlerine operasyon emri verince ayrılıkçı grupla aralarında çatışma yaşanmış, çok sayıda rehine çapraz ateş altında kalmış ve operasyon sona erdiğinde 100'den fazla rehine hayatını kaybetmiş, 400'den fazla rehine yaralanmıştı.
tiyatro baskınında da benzer bir durum yaşanmaması için temkinli davranan rus yönetimi daha sabırlı davrandı. saldırganlarda patlayıcılar vardı ve bir operasyon tüm rehinelerin hayatını kaybetmesine sebep olabilirdi. bu süreçte saldırganlar bazı rehineleri (çocuklar, müslümanlar vs.) serbest bıraktı.
26 ekim 2002 şafak vakti, güvenlik güçleri binanın havalandırmasından anestezik bir gaz pompaladı. yaklaşık yarım saat sonra da içeri girdi. saldırganlarla birlikte 129 rehine hayatını kaybetmişti. ancak bazı rus doktorlar rehinelerin gazın zehirli etkilerinden dolayı değil, baygınlık sırasında dilleri boğazlarını kapattığı için nefessiz kalarak hayatını kaybettiğini söylemiştir.
o dönemler gazın ne olduğu sır gibi saklanmış, hatta doktorlara bile söylenmediği ve bu yüzden gazdan etkilenen rehinelerin tedavisinde zorluklar yaşandığı iddia edilmiştir. sonraları kullanılan gazın bir tür fentanil türevi olduğu açıklanmıştır. daha sonraları, yabancı rehineler üzerinde yapılan incelemeler sonucu kimyasal ajanın Kolokol-1 olduğu düşünülmüştür. ilerleyen yıllarda hayatını kaybeden rehinelerle birlikte toplamda 200'e yakın rehinenin bu kurtarma operasyonu sonucu hayatını kaybettiği söyleniyor. hayatını kaybeden rehinelerin aileleri kızgınken, birçoklarına -özellikle rus yetkilelere - göre başarılı bir operasyondu çünkü; teröristlere istediği verilmemiş, tüm saldırganlar ele geçirilmiş, bombaların patlamasına izin verilmemişti. eğer 1995 hastane baskınındaki gibi direkt dalsalar muhtemelen çok daha fazla rehine hayatını kaybedecekti, üstüne bir de güvenlik güçlerinde de kayıplar olacaktı.
la casa de papel'in bir bölümünde bu rehine krizine gönderme vardır.