orhun abideleri olarak da bilinir. türklerin ortaasya'daki ilk yazılı metinleri sayılır. daha eski tarihli yazılar bulunsa da bunlar metin özelliği taşımadığından sistematik bir şekilde düzenlenmiş ilk metinler göktürk yazıtlarıyla başlar. 1721 yılında bulunan bu abideler, 1893 yılında thomsen'in alfabeyi çözmesine kadar içeriği bir sır olarak kaldı.
göktürkçe ve çince olarak yazılan bu abideler, dört ayrı taşın tüm yüzeylerine kazılmış, dönemin siyasi, toplumsal ve demografik gibi önemli mevzularda vesika olma niteliği taşımakta. bu yazıtlar, i. göktürk devleti dönemine ışık tutmaktadır. taşlar; tonyukuk, kül tigin ve bilge kağan adına dikilmiştir.