(bkz: fransa'da iç savaş) adlı yapıtında Marx şöyle açıklar:
"komünün gerçek sırrı şuydu: komün esasen bir işçi sınıfı hükümeti, üreten sınıfın gasp eden sınıfa karşı mücadelesinin ürünü, emeğin iktisadi kurtuluşunun gerçekleşmesini sağlayan nihayet keşfedilmiş siyasal biçim idi."
72 gün ayakta kalabilmiş işçi devletinin ilk deneyimini oluşturan paris komünü devrimci marksistlere tüm eksikliklerine rağmen yol gösterici olmuştur. Marx'tan alıntı yapacaksak yine ;
" komün, işçi sınıfının iktidara gelir gelmez eski devlet aygıtıyla yönetmeye devam edemeyeceğini hemen kabul etmek zorunda kaldı; henüz yeni elde ettiği kendi egemenliğini yeniden yitirmemek için, bu işçi sınıfı, bir yandan o zamana değin kendisine karşı kullanılmış bulunan eski baskı aygıtını ortadan kaldırmalı ama, öte yandan, kendi vekil ve memurlarını her an ve istisnasız görevden alınabilir ilan ederek, onlara karşı da güvenlik önlemleri almalıydı...
Başlangıçta toplumun hizmetkârı olan devlet ve devlet organlarının, toplumun efendileri durumuna dönüşmesini- ki önceki bütün devletlerde görülen kaçınılmaz bir dönüşümdür- önlemek için, komün, iki şaşmaz araç kullandı. İlkin, yönetim, adalet ve öğretim illerindeki bütün görev mevkilerini, ilgili herkesin genel oyuna dayalı olarak seçime, ve bu aynı seçmenlerin her an azletme hakkına tabi kıldı. Ve, ikinci olarak, en aşağısından en yükseğine, bütün memurlara, yalnızca öbür işçilerin aldıkları kadar ücret ödendi. ... Böylece, temsil organlarına gönderilen delegeler için, ayrıca ilâve edilmiş bağlayıcı talimatlar dışında, mevki ve ikbal avcılığına karşı etkili bir engel konmuş oluyordu. "
Şunları kime okursanız okuyun katılmayan tek bir kişi olmayacaktır. Ama komünizm, sosyalizm öcüleştirildiği için zihinler öyle kolay açılmıyor maalesef.