ismindeki "keman"ın aslında "yay" anlamına gelmesinden ötürü, çok tuhaf bir şekilde oluşturulduğu düşünülen tamlama ve keman çalmaya yarayan aparat. kemanı yaysız da çalmak mümkündür ama italyanlar yaysız keman çalmak isteyenler için ayrıca mandolini icat etmişlerdir.
bu yaylar yuvarlak, sekizgen, altıgen, üçgenimsi şekillerde olabilirler. ama bu şekiller tona pek fazla etki etmezler. özellikle bazı kişiler köşeli yayların daha iyi ses çıkardığını söylese de, bu durum muhtemelen psikolojiktir. çünkü önemli olan yayın çubuk olan kısmı değil, kıl olan kısmıdır.
kılları en iyi olan keman yaylarının kılları, beyaz kuyruklu moğol atlarının kuyruklarından yapılır. yayın kalitesi düştükçe kıl rengi hafiften koyulaşır. bazı uyanıklar ise koyu renkli kılları kimyasal işlemlerle beyazlatırlar. bu işlemler sonucunda da ortaya zayıf kıllı yaylar çıkar. bu da kıllar için kısa ömür demektir.
moğol atlarının kuyruklarının çok tutulma sebebi ise, bu atların soğuk iklim atları olması ve bu sebeple de kuyruklarındaki tellerin daha kalın olmasıdır. bu da tele temas eden daha çok yüzey alanı, daha çok sürtünme ve daha iyi ses anlamına geliyor.
tabii veganlar "biz bu yayları kullanamayız" deyince, sentetik malzemelerden de kıl üretimleri yapılmıştır. özellikle çin malı yaylarda sentetik kıl kullanım oranı yüksektir. hatta doğrudan misinadan bile yapıyor olmaları olasıdır.
ağacından kılına kadar çeşit çeşit keman yayları olduğundan, fiyatlar da çeşit çeşittir. 100 liraya da alabilirsiniz, binlerce (hatta yüzbinlerce) dolar verip de (2022 fiyatları baz alınmıştır).